Cukrzyca typu 2 - przyczyny, objawy, leczenie, powikłania i profilaktyka [WYJAŚNIAMY] (2024)

Cukrzyca typu 2 jest uznana obecnie za chorobę cywilizacyjną. Ma na nią wpływ głównie otyłość oraz uwarunkowania genetyczne, ponieważ chorobę można odziedziczyć. Podstawą leczenia, jak i profilaktyki jest odpowiednio zbilansowana dieta oraz aktywność fizyczna. Leczenie jest to złożony proces, który wymaga od pacjenta dużego zaangażowania i współpracy.

Cukrzyca typu 2 - podstępna choroba | Hriana / Shutterstock

SPIS TREŚCI

• Cukrzyca typu 2 – podstawowe informacje
• Cukrzyca typu 2 – przyczyny
• Cukrzyca typu 2 — diagnoza
• Cukrzyca typu 2 – rozwój
• Jak uniknąć cukrzycy typu 2? – profilaktyka
• Cukrzyca typu 2 – objawy
• Cukrzyca typu 2 - gdzie szukać pomocy?
• Cukrzyca typu 2 – leczenie
• Cukrzyca typu 2 – rola diety
• Cukrzyca typu 2 - badania okresowe
• Cukrzyca typu 2 - powikłania

1. Cukrzyca typu 2 to obecnie najczęściej występujący typ cukrzycy. Choroba ta jest uznana za chorobę cywilizacyjną.
2. Wynika najczęściej z otyłości i złych nawyków żywieniowych. U jej podstaw leży insulinoop*rność, oznacza ona zmniejszoną wrażliwość na insulinę.
3. Jeżeli pacjent zaniedba leczenie, cukrzyca typu 2 może doprowadzić do poważnych powikłań, które mogą zagrozić nie tylko zdrowiu, ale i życiu chorego.
4. Mamy receptę jak żyć dłużej i zdrowiej. Wypełnij test!
5. Więcej aktualnych wiadomości znajdziesz na stronie głównej Onetu

Cukrzyca typu 2 – podstawowe informacje

Cukrzyca typu 2 nazywana jest także cukrzycą insulinoniezależną lub cukrzycą wieku dorosłego. Cukrzyca typu 2 należy do grupy chorób metabolicznych i charakteryzuje się występowaniem wysokiego poziomy glukozy we krwi oraz op*rnością na insulinę i względnym jej niedoborem. Cukrzyca tego typu jest najbardziej powszechną chorobą przemiany materii, dlatego też uznaje się ją za chorobę cywilizacyjną. To choroba przewlekła, która występuje zazwyczaj u osób dorosłych, które ukończyły 30. rok życia. Niestety, ale wraz ze wzrostem liczby młodych ludzi zmagających się z otyłością, cukrzyca typu 2 coraz częściej rozwija się u dzieci i młodzieży.

Cukrzyca, mimo iż jest chorobą cywilizacyjną XXI wieku, to przypadki możliwych zachorowań datuje się na ok. 1500 r. p.n.e. To właśnie z tego roku pochodzi egipski manuskrypt, w którym opisano chorobę pacjenta zbyt często oddającego mocz. Zakłada się jednak, że pierwsze opisane przypadki dotyczyły cukrzycy typu 1.

Cukrzyca typu 2 po raz pierwszy została uznana za chorobę przez indyjskich lekarzy Sushrutę i Charaka ok. 400–500 r. n.e. Natomiast skuteczny sposób leczenia został wypracowany i zaproponowany dopiero na początku XX wieku. W latach 20-tych minionego stulecia bowiem dwóch kanadyjskich badaczy odkryło insulinę. Około 20 lat później opracowano długo działającą insulinę NPH.

Cukrzyca typu 2 – przyczyny

Za dwie podstawowe przyczyny cukrzycy typu 2 uważa się wspomnianą już insulinoop*rność oraz upośledzenie wydzielania insuliny. Insulinoop*rność wynika zarówno z genów danej osoby, jak i otyłości. Przyczyny cukrzycy mają zatem podłoże zarówno genetyczne, jak i środowiskowe. Nad czynnikiem środowiskowym możemy zapanować. Jest to czynnik modyfikowalny i jest bezpośrednio związany z trybem życia. Jeżeli zatem chcemy uniknąć cukrzycy lub jesteśmy w grupie ryzyka, najlepszym rozwiązaniem jest zdrowy styl życia i odpowiednio zbilansowana dieta.

1. Cukrzyca typu 2 uwarunkowana genetycznie — choroby genetyczne mogą znacząco wpływać na ryzyko zachorowania. Wynika to z faktu, że pewne mutacje genetyczne powodują deregulację poziomu cukru we krwi. Według stanu badań z 2011 roku ponad 36 genów przyczynia się do zwiększenia ryzyka zachorowania na cukrzycę typu 2.
2. Cukrzyca typu 2 uwarunkowana nieprawidłowym stylem życia — w tej kategorii wymienia się otyłość, nadmierne spożywanie alkoholu, nałogowe palenie papierosów, siedzący tryb życia i brak aktywności fizycznej. Szacuje się, że nadmiar tłuszczu w ciele człowieka stanowi o wielu przypadkach zachorowań na cukrzycę, w przypadku Europejczyków mówi się o 60-80% osób, które zachorowały.
3. Cukrzyca typu 2 uwarunkowana innymi czynnikami medycznymi — ryzyko zachorowania wzrasta w przypadkach: wcześniejszego występowania nieprawidłowości w wartościach glikemii, nieprawidłowej tolerancji glukozy, cukrzycy ciążowej, urodzenia dziecka z wysoką wagą urodzeniową, nadciśnienie tętnicze, zespół policystycznych jajników czy endokrynopatie. Ponadto na rozwój cukrzycy typu 2 mogą wpływać niektóre leki, a w tym: glukokortykoidy, tiazydy, leki beta-adrenolityczne (β-blokery), leki przeciwpsychotyczne atypowe (II generacji), oraz statyny.

Dowiedz się więcej o tym, dlaczego warto prowadzić zdrowy styl życia! Przeczytaj: Zdrowy styl życia to 14 lat więcej bez chorób układu krążenia

Dalsza część artykułu znajduje się pod materiałem wideo.

Cukrzyca typu 2 — diagnoza

Cukrzycę typu 2 diagnozuje się wykonując regularne pomiary poziomu glukozy we krwi. Do badania poziomu glukozy we krwi należy się przygotować według zaleceń lekarza. Badanie glukozy może być wykonane na czczo, po posiłku lub o dowolnej porze. Badanie po posiłku wykonuje się w celu zdiagnozowania glikemii poposiłkowej.

Cukrzycę diagnozuje się w oparciu o glikemię przekraczającą normę w badaniu poziomu cukru we krwi na czczo lub w teście doustnego obciążenia glukozą. Prawidłowy wynik poziomu glukozy we krwi to 70–99 mg/dl. Jeżeli u pacjenta badanie wykaże podwyższony poziom glukozy, czyli 126 mg/dL lub powyżej, to badanie należy powtórzyć po kilku dniach.

Interpretacja wyników przy pomiarze glukozy we krwi:

Interpretacja wyników testu obciążenia glukozą:

Cukrzyca typu 2 – rozwój

Cukrzyca rozwija się stopniowo. Najczęściej na początku pojawia się otyłość oraz genetycznie uwarunkowana insulinoop*rność. Innymi słowy, u chorego trzustka produkuje insulinę, ale jej wydzielanie nie przebiega tak jak u zdrowej osoby. Insulina jest wydzielana zbyt wolno albo zbyt długo. Mimo to stężenie glukozy we krwi, czyli glikemia jest jeszcze w normie. Trzustka, dbając o odpowiednie stężenie glukozy we krwi, produkuje coraz więcej insuliny.

Takie tempo pracy przez kolejnych kilka-kilkanaście lat, wyniszcza komórki i w efekcie produkuje się coraz mniej insuliny. Na tym etapie stężenie glukozy we krwi zaczyna rosnąć i dochodzi do zdiagnozowania cukrzycy typu 2.

Jak uniknąć cukrzycy typu 2? – profilaktyka

Profilaktyka cukrzycy jest bardzo prosta. Podstawą jest tutaj dbanie o odpowiednią masę ciała. Jedynym rozwiązaniem jest odpowiednia dieta i codzienna aktywność fizyczna, która pozwoli zmniejszyć insulinoop*rność. Badania jasno pokazują, że jest to najskuteczniejsze połączenie w zapobieganiu rozwojowi cukrzycy typu 2.

Cukrzyca typu 2 – objawy

Cukrzyca typu 2 może rozwijać się latami w ukryciu. Początkowo nie daje żadnych objawów. Sytuacja zmienia się, gdy zmęczony organizm nie jest już w stanie utrzymać sam odpowiedniego poziomu glukozy we krwi na czczo. Z tego względu zaleca się okresowe badania u osób w grupie ryzyka. Badać powinny się zwłaszcza osoby otyłe, z nadciśnieniem tętniczym, chorobami serca oraz z rodzinną historią choroby.

Do klinicznych objawów cukrzycy typu 2 należą:

1. nadmierne pragnienie,
2. oddawanie dużej ilości moczu,
3. ogólne osłabienie,
4. infekcje układu moczowo-płciowego.

Zdarza się, że osoby o wysokim stężeniu glukozy we krwi zaczynają chudnąć. Jest to efekt braku insuliny. Wówczas glukoza nie dociera do komórek ciała i nie jest wykorzystywana jako źródło energii.

Więcej informacji o tym, jak zmierzyć poziom glukozy we krwi, znajdziesz tutaj: Glikemia - jak zmierzyć poziom cukru we krwi? Normy glikemii

Cukrzyca typu 2 - gdzie szukać pomocy?

W przypadku rozpoznania objawów cukrzycy należy jak najszybciej skonsultować się z lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej. Podczas wizyty lekarz wystawi skierowanie do diabetologa, który specjalizuje się w tej chorobie metabolicznej. Diabetolog w porozumieniu z pacjentem zaplanuje leczenie cukrzycy typu 2. Wiele osób walkę z cukrzycą typu 2 zaczyna od zmiany stylu życia. Zmiana diety, wprowadzenie aktywności fizycznej daje efekty, które można zaobserwować po kilku miesiącach od wdrożenia nowych zasad.

Jeżeli w momencie postawienia diagnozy poziom cukru jest bardzo wysoki i diabetolog stwierdzi, że zmiana stylu życia niewiele zmieni, natychmiast może wdrożyć stosowanie leków doustnych lub insulinoterapię.

Cukrzyca typu 2 – leczenie

Do cukrzycy typu 2 należy podejść kompleksowo. Aby osiągnąć efekty, konieczne jest stosowanie wielu różnych metod. Ważnym elementem leczenia cukrzycy jest leczenie niefarmakologiczne. Jest to edukacja, dieta, aktywność fizyczna. Leczenia farmakologicznego nie da się oczywiście pominąć. Kolejną kwestią, o którą należy zadbać, są czynniki chorób układu sercowo-naczyniowego, które często dotykają osoby otyłe i z nadwagą.

Pacjent musi się mocno zaangażować w leczenie, ponieważ ogromne znaczenie ma tu dieta i aktywność. W leczeniu najpierw stosuje się też metforminę, która zmniejsza insulinoop*rność. Jeżeli glikemia mimo to rośnie, konieczne jest dołączenie kolejnych leków. Brak efektów leczenia na tym etapie oznacza, że pacjent musi zacząć przyjmować insulinę.

Cukrzyca prowadzi do wielu groźnych powikłań, takich jak amputacja stóp, ślepota, czy niewydolność nerek na tle cukrzycowym. Dlatego też edukacja chorych na cukrzycę typu 2 jest istotnym elementem jej leczenia i profilaktyki. Zmiany, które muszą wprowadzić chorzy, wymagają od nich dużej współpracy z lekarzami.

Więcej informacji o leczeniu insuliną w tabletkach znajdziesz tutaj: Insulina w tabletkach. Nadzieja dla blisko pół miliarda osób

Cukrzyca typu 2 – rola diety

Dieta w cukrzycy typu 2 ma za zadanie zmniejszenie masy ciała. Osoby, które słyszą diagnozę, zazwyczaj jedzą bardzo dużo i bardzo nieprawidłowo, czasami nawet 3500 kalorii dziennie. Głównym celem diety jest ustalenie odpowiedniej liczby spożywanych kalorii. Świadomość ilości kalorii spożywanej przez osobę otyłą jest bardzo ważna. Zazwyczaj uważają one, że jedzą mało. Najważniejsze to stopniowo ograniczać liczbę spożywanych kalorii. Na diecie cukrzycowej osoba otyła powinna tracić ok. 2,5 kg miesięcznie. Jeżeli tak się nie dzieje, znaczy to, że albo osoba ta nie przestrzega diety, albo jej dieta jest źle rozpisana i zawiera za dużo kalorii.

Zasady diety dla osób chorujących na cukrzycę typu 2:

1. częstotliwość posiłków — posiłki należy spożywać regularnie najlepiej 4-5 razy w ciągu dnia. Spożywanie posiłków co 3-4 godziny zapobiega gwałtownym wahaniom poziomu glukozy we krwi;
2. węglowodany w diecie — nie powinno się rezygnować z węglowodanów, ponieważ są one wartościowym źródłem energii. Warto jednak poświęcić uwagę na wybór odpowiednich dla diabetyków węglowodanów. W przypadku cukrzycy typu 2 należy sięgać po węglowodany złożone, czyli produkty zbożowe pełnoziarniste, brązowy ryż, pełnoziarnisty makaron, kaszę czy warzywa. Bezwarunkowo należy zrezygnować z białego pieczywa i słodyczy. Można sięgać po owoce, ale należy ograniczyć ich ilość;
3. tłuszcze w diecie — w przypadku cukrzycy należy unikać tłuszczów nasyconych i cholesterolu. Co oznacza, że należy zrezygnować z tłustych mięs, kiełbasy, boczku czy parówek. Warto do diety włączyć oliwę z oliwek, olej rzepakowy oraz ryby;
4. spożywanie alkoholu — osoby z cukrzycą szczególnie powinny uważać z alkoholem. Alkohol hamuje uwalnianie glukozy z wątroby, co może u chorego spowodować niedocukrzenie, czyli hipoglikemię.

Dietę w cukrzycy warto uzupełniać suplementacją i ziołami.

Przeczytaj także: Syndrom krasnala - skrajne stadium cukrzycy o podłożu genetycznym

Cukrzyca typu 2 - badania okresowe

Osoby chorujące na cukrzycę typu 2 nieustannie powinny znajdować się pod opieką lekarza oraz wykonywać badania okresowe. Każdy diabetyk powinien samodzielnie mierzyć poziom glukozy we krwi za pomocą glukometru. Wśród badań, które są zalecane dla osób zmagających się z cukrzycą typu 2 wymienia się: oznaczenie odsetka hemoglobiny glikowanej (HbA1c) - wskaźnika wyrównania cukrzycy, oznaczenie wydalania albumin w moczu, coroczne badanie okulistyczne dna oka w kierunku retinopatii cukrzycowej. Cukrzycy powinni także codziennie dokładnie oglądać swoje stopy i dbać o ich higienę.

Cukrzyca typu 2 - powikłania

Nieleczona lub źle regulowana cukrzyca typu 2 może prowadzić do poważnych i przewlekłych powikłań. Osoby, które chorują na cukrzycę typu dodatkowe są narażone na:

1. choroby nerek;
2. zawał serca i udar mózgu;
3. rany cukrzycowe i uszkodzenia żył w nogach;
4. uszkodzenia naczyń w oczach, co prowadzi do osłabienia wzroku i ślepoty;
5. neuropatię z obniżonym czuciem;
6. impotencję u mężczyzn;
7. choroby dziąseł i infekcje jamy ustnej.

Wymienia się także ostre powikłania cukrzycy:

1. kwasica ketonowa — to stan, który objawia się bólem brzucha, wymiotami i nadmiernym pragnieniem. Dodatkowo oddech chorego ma nieprzyjemny zapach przypominający przegnite jabłka;
2. zespół hiperglikemiczno–hiperosmolarny — to stan odwodnienia organizmu. Wśród objawów wskazuje się na zwiększone pragnienie, częste oddawanie moczu, utratę wagi, suchość skóry. Pacjent może skarżyć się także na zawroty głowy;
3. kwasica mleczanowa — to choroba, która jest konsekwencją przyjmowania leków przeciwcukrzycowych. W tym przypadku mleczany gromadzą się w organizmie człowieka wywołując nudności, bóle brzucha, wymioty oraz biegunkę;
4. hiperglikemia — w wyniku źle dobranej dawki leku lub pominięcia dawki może dojść do podwyższenia poziomu glukozy we krwi;
5. hipoglikemia — to inaczej niedocukrzenie spowodowane podaniem zbyt dużej dawki insuliny. W tym przypadku występuje tachykardia, osłabienie organizmy, ból głowy oraz zmęczenie;
6. śpiączka hipoglikemiczna — to stan, który jest efektem niedocukrzenia i zagraża życiu pacjenta.

Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca.

Bądź na bieżąco! Obserwuj nas w Wiadomościach Google.

Treści z serwisu Medonet mają na celu polepszenie, a nie zastąpienie, kontaktu pomiędzy Użytkownikiem a jego lekarzem. Serwis ma charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny. Przed zastosowaniem się do porad z zakresu wiedzy specjalistycznej, w szczególności medycznych, zawartych w Serwisie należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem.

• Print Icon
• Mail Icon